Het geheim van een succesvol boek

Gepubliceerd op 3 augustus 2022 om 22:14

Wat maakt een boek succesvol? Geen flauw idee. Anders begon ik er meteen aan. Wat maakt een goed boek goed? Weet ik ook niet. Dat is voor iedereen anders, zoals het eten op je bord, de wagen in je garage, de vrouw in je bed of het huis waarin je woont. Wat voor de ene lezer subliem is, is voor de andere saaier dan kouwe gortepap. Waarom begin je er dan over, Van Butsel, als je het zelf niet weet?

Het geheim van een succesvol boek

Photo by Dima Pechurin on Unsplash

Wat is het geheim?

Is het taal, spanning, humor, setting, dialoog, plot, karakter, romantiek, erotiek? Als je het mij vraagt een combinatie van dat alles. Nou, daar trap je wel een ferme open deur mee in. Wat? Een open fabriekspoort.

Oké, andere vraag

Wie waren de succesvolste schrijvers aller tijden? Da’s een heel stuk concreter. Wikipedia weet het: een schrijverscollectief van predikers en apostelen (Bijbel), op de voet gevolgd door Shakespeare (to be or not to be). Laten we de oudjes even rusten en wat dichter bij huis blijven. Dan komen we uit bij Agatha Christie (misdaad en mysterie). Naar schatting 2 à 4 miljard boeken verkocht. Danielle Steel (romantiek), best verkopende nog levende schrijver: 500 à 800 miljoen. J. K. Rowling (Harry Potter): 500 miljoen. Het genre speelt duidelijk een rol: misdaad, mysterie, romantiek en fantasy. Waar wachten we op?

Hola! Niet zo vlug.

Iedereen schrijft tegenwoordig in die genres. Het moet dus aan iets anders liggen. Een ander statistiekje dan maar, over het percentage dialoog in romans. En wie staat er op kop? Jawel: Agatha Christie!

Agatha Christie schreef zelden minder dan 50% dialoog in haar romans. Op het laatste ging het veeleer naar 80%. Voilà: het geheim is onthuld. Een rechtstreeks verband tussen succes en dialoog. Allen aan de slag! Schrijf meer dialogen. Je komt er zo mee in het rijtje der onsterfelijken.

Zo simpel?

Was het maar zo. Toch ben ik aangenaam verrast door dit soort statistiekjes. Want ik ben een absolute liefhebber van dialogen in een roman. In Meisje aan de Overkant zit 30% dialoog, in De Parisienne 50%. Ik heb een hekel aan ellenlange klodders tekst waar de schrijver blijkbaar maar één doel voor ogen heeft: ellenlange klodders tekst schrijven.

Kan je een boek schrijven met uitsluitend dialoog?

Blijkbaar wel. Dave Eggers doet het in Uw vaderen, waar zijn zij? En de profeten, leven zij voor eeuwig? Of het leesbaar is weet ik niet.

Kan je een boek schrijven zonder dialoog?

Jawel. Dimitri Verhulst deed het in Godverdomse dagen op een godverdomse bol en won er de Libris Literatuurprijs mee. In de zogenaamde hedendaagse literatuur vind je overigens zeer weinig dialogen. Meer nog, veel schrijvers kennen zelfs geen aanhalingstekens. Je zou maar eens kunnen ontdekken hoe weinig er gesproken wordt. Rob Van Essen deed het in De goede zoon en kreeg er ook al de Libris voor. Ik ben halverwege gestopt met lezen.

Hoe komt dat?

Weet je wat ik denk? Dat veel van die hedendaagse literatuurplegers geen dialogen kúnnen schrijven. Je hebt er immers nogal wat misantrope kluizenaars onder die niet weten hoe mensen in elkaar zitten of met elkaar praten.

Is dialogen schrijven dan zo makkelijk?

Nee, absoluut niet. Maar van zodra je het onder de knie hebt, is het zalig om te doen. Je zal me onnozel vinden, maar bij het herlezen van mijn manuscripten schiet ik al eens in een lach (‘nu is hij echt rijp voor de dwangbuis’, kijkt mijn vrouw dan). Negen keer op tien is dat bij het lezen van een dialoog. Omgekeerd: als ik een dialoog humoristisch bedoel, en ik kan er niet om lachen: eruit!

Hoezo humor?

Een stelling van mij: humor in een boek is verdomd moeilijk als er geen dialoog mee gemoeid is. En laat humor nou net iets zijn waar iedereen van houdt. Daarover later meer.

Hoeveel dialoog hoort er dan in een roman?

Hangt af van het verhaal en het genre. Een man die probeert te overleven in de Siberische wildernis, kan best een gezellige babbel hebben met een bever, maar veel minder met een witte tijger of een toendrabeer. Bij een misdaadverhaal daarentegen horen ondervragingen en daar heb je dialoog voor nodig.

Vond je dit artikel interessant? Aarzel niet om je hieronder in te schrijven voor mijn fanclub.